Jakub Szczęsny / Projekty społeczne

Centrum Sztuki Galeria EL zaprasza na wystawę "Projekty społeczne" Jakuba Szczęsnego. Otwarcie wystawy 24 maja 2016 r. o godz. 18. Wystawa będzie czynna do 25 czerwca 2016 r. Na wernisaż wstęp wolny.

Jakub Szczęsny - architekt, urodzony w 1973 roku. Od 1993 do 2001 roku studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, a także w Escuela Tecnica Superior D'Arquitectura de Barcelona i Ecole d'Architecture Paris la Defense. W tym samym czasie, we współpracy z grupą Studio DECO, zaprojektował szereg wnętrz komercyjnych i mieszkaniowych. W 2001 roku wraz z Krzysztofem Banaszewskim, Małgorzatą Kuciewicz i Janem Strumiłło założył grupę Centrala Studio, która specjalizowała się w architekturze wnętrz i urbanistyce, ale także w krytyce architektonicznej. Jakub Szczęsny pracuje również niezależnie. 
Architekt zdobył popularność w 2012 roku, kiedy w wąskiej szczelinie pomiędzy blokiem a kamienicą na rogu warszawskich ulic Chłodnej i Żelaznej postawił Dom Kereta. Budynek w najszerszym miejscu ma 152 cm, a w najwęższym 92 cm. Choć sytuuje się na pograniczu architektury, miejskiej interwencji i sztuki w przestrzeni publicznej, jest także funkcjonalnym, choć mikroskopijnym obiektem mieszkalnym - pracownią artysty (poza izraelskim pisarzem, Edgarem Keretem mieli z niego korzystać też inni, wyłonieni w drodze konkursu twórcy), a zarazem autorskim komentarzem do skomplikowanych losów dzielnicy i całej Warszawy, do wojennej historii tej okolicy oraz współczesności. Mający 14 metrów kwadratowych powierzchni budynek nie jest w dorobku Szczęsnego niczym wyjątkowym – autor lubi tworzyć obiekty w mikroskali.

O Domu Kereta mówił: 
"Dla architekta zawsze najciekawsze są te wyzwania, w których trzeba pogodzić bardzo dużo elementów z istniejącym kontekstem przestrzennym lub budżetowym. Dlatego redukcja to pasjonujący temat - łączy się z zupełnie nowymi formami projektowania i organizacji ergonomicznej niż te standardowo założone przez podręczniki projektowania. To takie równanie z wieloma niewiadomymi."

W 2011 roku architekt zaprojektował system składanych mebli, które wypełniły jego własne mieszkanie. Dzięki nim na zaledwie 21,5 metrów kwadratowych znalazło się miejsce do pracy, spania, do zabawy i wypoczynku. 
W 2001 roku Jakub Szczęsny z grupą architektów, artystów, dizajnerów założył Grupę Projektową Centrala. „Projektowanie to (...) proces twórczy, który nie może odbywać się w oderwaniu od współczesnej myśli filozoficznej oraz innych dziedzin sztuki” – deklarują członkowie grupy. Centrala ma w dorobku zarówno projekty architektoniczne (np. hala sportowa w Bieruniu z 2007 roku czy modernizacja pawilonu dworca Warszawa-Powiśle na potrzeby kawiarni z 2009 roku), realizacje tymczasowe, np. pawilon Ohel, anonsujący budowę Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie, jak i wystawy, realizowane m.in. dla Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Fundacji Bęc Zmiana, Łódź Design Festival czy Biennale Architektury w Wenecji. Działająca na zasadach kooperatywy Centrala opracowuje także teoretyczne projekty, mające na celu komentowanie przemian w otaczającej nas przestrzeni czy pobudzanie debaty na ich temat. Temu właśnie służyły nieco prowokacyjne pomysły np. przebudowy stołecznej Rotundy (komentarz do debaty na temat dziedzictwa powojennego modernizmu) czy projekt pt. „Uśmiech Warszawy”, mający skłonić do nowego spojrzenia na urbanistykę miasta. W 2008 roku Jakub Szczęsny w ramach projektu „Synchronizacja” Fundacji Bęc Zmiana rozwiesił pod mostem Łazienkowskim w Warszawie kompozycję z wielokolorowych lamp jarzeniowych, 
ciemne, ponure i niebezpieczne miejsce zamieniając w atrakcyjną, wręcz skłaniającą do zabawy przestrzeń. Rok później na Wiśle w centrum stolicy stanęła „Wy-spa”, czyli instalacja, składająca się ze znanych z siłowni urządzeń. Mieszkańcy Warszawy mogli tu ćwiczyć, oczyszczając jednocześnie rzeczną wodę. Ze sprzętami sportowymi połączone były specjalne filtry, które oczyszczają wodę dzięki pracy mięśni ludzkich. 

Projekty Szczęsnego dotyczą szeroko rozumianej przestrzeni, spraw społecznych, historii, tradycji. Żaden nie powstał w oderwaniu od lokalnego kontekstu, a więc żaden nie mógłby zaistnieć w innej lokalizacji. Wieża widokowa o poruszanej wiatrem fasadzie wybudowana na zdegradowanym terenie w mieście Narrogin w Australii miała pomóc w odbudowaniu poczucia wspólnoty mieszkańców najbliższej okolicy. Sensorama - budka, do której można było włożyć głowę i zobaczyć oraz poczuć prawdziwą zimę powstała w 2009 roku w starym porcie w Jaffie. W osuszonej fontannie na terenie ogrodu Pałacu Branickich w Białymstoku Szczęsny zbudował w 2011 roku „Kolektor” - futurystyczny pawilon, w którym można było oglądać pozbawione podpisów czy opisów reprodukcje dzieł sztuki. W zamierzeniu autora był to komentarz do negatywnego zjawiska, jakim jest patrzenie na dzieła sztuki w kategoriach rynkowych.