Katarzyna Kobro

Urodzona w Moskwie, (matka Jevgenia Rozanov, ojciec Mikołaj von Kobro). Studiowała rzeźbę na Moskiewskiej Szkole Malarstwa, Rzeźby i Budownictwa od 1917 roku. Rok później wstąpiła do Państwowych Wolnych Pracowni Artystycznych. W 1920 roku przeniosła się do Smoleńska, gdzie wykładała rzeźbę w szkole ceramiki. W 1921 roku była współorganizatorką filii grupy Unowis w Smoleńsku.W 1922 roku wraz z mężem Władysławem Strzemińskim przyjechała do Polski, gdzie w 1924 roku była współzałożycielką Grupy Artystów Awangardowych Blok. W 1926 roku wstąpiła do innej grupy przedwojennej awangardy - Praesens. W 1929 roku wraz z Henrykiem Stażewskim i Władysławem Strzemińskim opuściła grupę Praesens, aby założyć grupę "a.r." (awangarda rzeczywista). Gromadziła dzieła sztuki nowoczesnej dla organizowanej przez grupę "a.r" Kolekcji Sztuki Nowoczesnej w Łodzi. Uczyła estetyki wnętrzw Liceum Gospodarczym i Szkole Gospodarczej w Łodzi. Wraz z mężem Władysławem Strzemińskim wydała publikację,pt. "Kompozycja przestrzeni. Obliczania rytmu czasoprzestrzennego". W 1946 roku, jej prośba o przyjęcie do Związku Polskich Artystów Plastyków nie została przyjęta. Utrzymywała się w tym czasie z robienia filcowych maskotek.W 1949 roku zostaje jej wytoczony proces o "odstępstwo od narodowości polskiej" (w czasie okupacji niemieckiej -w 1940 roku została zmuszona do podpisania tzw. "listy rosyjskiej"), po apelacji uniewinniona w 1950 roku. Zmarła w Łodzi w 1951 roku.

W pobliżu formy E. Krasińskiego, nieopodal bramy wjazdowej od ul. Kuśnierskiej na dziedziniec od strony południowej znajduje się replika rzeźby Katarzyny Kobro. Replika została wykonana w skali 5:1 w stosunku do przechowywanej w Muzeum Sztuki w Łodzi repliki oryginału rzeźby Kompozycja Przestrzenna (4) powstałej w 1929 roku (wymiary 40 x 64 x 40 cm). Pierwszy raz eksponowana dopiero po okresie Odwilży w 1956 roku na jubileuszowej wystawie "Katarzyna Kobro, Władysław Strzemiński" w Łodzi w 1956i Warszawie 1957 roku. Jest najbardziej znaną i najczęściej reprodukowaną pracą Kobro. Kopię Kompozycji przestrzennej (4), wykonaną w 1979 roku, posiada Rijksmuseum Kröller-Müller w Otterlo w Holandii.23 Replika elbląska powstała z inicjatywy Gerarda Kwiatkowskiego, który zaprojektował jej powiększenie do monumentalnych rozmiarów. Forma powstała w 1986 roku. Pierwotnie ustawiona w pobliżu Szkoły Muzycznej przy Alei gen. "Grota"-Roweckiego, przeniesiona po konserwacji na obecne miejsce w 2003 roku.Z jej dorobku artystycznego do dzisiaj udało się skatalogować około 30 przestrzennych obiektów i rzeźb. Spośród nich duża część to prace zaginione i zniszczone. Twórczość Kobro nadała zupełnie nowy sens znaczeniu przestrzenności w rzeźbie. Artystka wyzwoliła się od schematycznego operowania bryłą, poprzez zastosowanie zasad konstrukcyjnych bazujących na teorii fizyki relatywistycznej nierozdzielności czasu i przestrzeni. Podstawę harmonii wizualnej rzeźb Kobro stanowią stosunki arytmetyczne - przede wszystkim ciąg Fibonacciego. Ta matematyczna formuła zastosowana w jej rzeźbach jest jednocześnie formułą, którą można odnaleźć w niemal każdej strukturze żywej na ziemi. Na jego podstawie autorka wydobywa kształty, które znalazły swój wyraz w skomplikowanych obliczeniach matematycznych. Kobro prowadziła eksperymenty, które miały odnaleźć formułę dającą nieskończenie wiele możliwości podziału linii i płaszczyzn. W poszukiwaniu metody wyrażenia wewnętrznej harmonii kształtów powróciła do doktryny pitagorejskiej, według której liczby proste i ich wzajemne stosunki podporządkowane są prawom natury, a najbardziej naturalną proporcją jest "złoty podział". Budowa rzeźb Kobro polegała nie na rytmicznym powtarzaniu jednakowych i stałych odcinków, lecz na utrzymaniu stałego stosunku każdego kształtu poprzedniego do kształtu następującego, na ich wzajemnym stosunku. Dzięki temu jesteśmy w stanie przewidzieć i obliczyć wszystkie wymiary kolejnych kształtów. W ten sposób dzieło Kobro daje nam możliwość odbierania go jako stałego rytmu wymiarów, ułożonych według zasad arytmetycznych. Z wymiarami płaszczyzny rzutowej powiązane są wymiary głębi dzieła, w taki sposób, że wszystkie trzy główne wymiary przestrzenne zmieścić się mogą w szeregu jednolitym24. Zasady budowy zostały wykorzystane w praktyce przy realizacji m.in. Kompozycji przestrzennej, w której stosunek wymiarów liniowych wynosi 8 do 5. Bardzo podobne zależności spełnia także realizacja elbląska.